Nói là cách mạnh mẽ nhất để trẻ tương tác với môi trường xung quanh. Phát triển lời nói có ý nghĩa quan trọng đến sự phát triển của bé. Nếu một đứa trẻ không thể giao tiếp bằng lời nói, bé có thể dễ dàng nản chí và thậm chí rút lui về mặt xã hội.
1. Trẻ bắt đầu tập nói khi nào?
Trẻ bắt đầu làm quen với âm thanh ngay từ khi mới ra đời, nhiều bé ngay từ trong bụng mẹ. Đến tháng thứ 3 – 4 bé thực sự bắt đầu tập nói. Quá trình tập nói diễn ra trong vòng 3 năm đầu đời với những thay đổi liên tục chứng minh khả năng tiếp thu và học hỏi cực nhanh của bé.
1.1 Đứa trẻ
- Sinh ra đến 3 tháng tuổi: Lúc này, bé thường được nghe những âm thanh dỗ dành, ru ngủ của mẹ. Bé chỉ mới bắt đầu phát ra những âm thanh đầu đời, chủ yếu là nguyên âm đơn, như ahhhh.
- 2 đến 3 tháng tuổi: Ngôn ngữ phát ra chủ yếu là tiếng khóc. Tiếng khóc biểu hiện khác nhau trong các tình huống khác nhau. Khi bạn quen với bé, bạn có thể phân biệt tiếng khóc do đói với tiếng khóc khi bé mệt mỏi.
- 3 đến 4 tháng tuổi: Bé phát ra những âm thanh phức tạp hơn và bắt đầu bập bẹ tạo ra những âm thanh như “muh-muh” hoặc “bah-bah”.
- 5 đến 6 tháng tuổi: Bé bắt đầu luyện tập ngữ điệu, tăng giảm âm lượng, cường độ để đáp lại lời nói và nét mặt của bạn.
Chú ý: Nếu bé không phát ra âm thanh khi được 6 tháng tuổi, hãy đưa bé đi khám bác sĩ.
- 7 đến 12 tháng tuổi: Bé bập bẹ phát ra những âm thanh đa dạng hơn. Bé cố gắng bắt chước lời nói của bạn bằng các cụm từ như “bah-bah-bah” hoặc “dee-dee-dah”.
Chú ý: Nếu bé không phát ra âm thanh khi được 7 tháng tuổi, hãy đưa bé đến khám bác sĩ.
=>> Xem thêm hướng dẫn từ Chuyên viên Âm ngữ trị liệu Nhi Cùng con học nói – Giai đoạn trẻ từ 0-1 tuổi
1.2 Trẻ mới biết đi
- 12 tháng tuổi: Trẻ bắt đầu nói những từ có nghĩa. Trẻ có khả năng bắt chước một vài từ trong cụm từ mà bạn nói ra.
- 14 tháng tuổi: Trẻ thay đổi ngữ điệu nhiều hơn và sử dụng thêm cử chỉ tay để bày tỏ lời nói được rõ ràng hơn.
Chú ý: Nếu trẻ không nói bất cứ lời nào trước 15 tháng tuổi, hãy đưa trẻ đến khám bác sĩ.
- 16 tháng tuổi: Bé nói được nhiều từ hơn, bắt đầu gọi bạn như “mẹ ơi” để thu hút sự chú ý, gật đầu và lắc đầu cho câu hỏi có – không. Bé bắt đầu phát âm các phụ âm như t, d, n, w và h.
- 18 tháng tuổi: Bé đã có vốn từ vựng khoảng 10 – 20 từ, bao gồm tên “mẹ”, một số động từ và tính từ. Bé có khả năng nói cụm từ đơn giản “muốn con búp bê”.
- 18 đến 24 tháng tuổi: Bé bắt đầu nói các cụm từ gồm 2 từ trở lên cho các mục đích mới lạ hơn.
=>> Xem thêm hướng dẫn từ Chuyên viên Âm ngữ trị liệu Nhi Cùng con học nói – Giai đoạn trẻ 1-3 tuổi
1.3 Mầm non
- 24 tháng: Trẻ biết 50 đến 100 từ, sử dụng các câu ngắn 2 – 3 từ và đại từ nhân xưng để giao tiếp.
- 2 đến 3 năm: Bé có thể giao tiếp cơ bản với vốn từ 200 – 300 từ, và mở rộng cụm từ từ 3 – 6 từ.
Chú ý: Nếu trẻ 2 hoặc 3 tuổi lặp lại câu hỏi của bạn thay vì trả lời với mức độ thường xuyên, hãy đưa trẻ đi khám. Đây có thể là một dấu hiệu sớm của chậm ngôn ngữ.
- 3 đến 4 năm: Trẻ thường sử dụng các từ như “tại sao”, “cái gì” và “ai”. Trẻ có thể nói những gì đã xảy ra khi bạn ra khỏi nhà.
Chú ý: Bé có thể phát ra âm thanh như thể bé nói lắp nếu bé ở trong trạng thái phấn khích khi giao tiếp. Điều này là hoàn toàn bình thường. Tuy nhiên, nếu tình trạng này kéo dài trong hơn 6 tháng, hoặc phải cố gắng khi nói, hãy gặp và nói chuyện với bác sĩ.