Vitamin A là gì?
Vitamin A là một vi chất dinh dưỡng tan trong dầu cần thiết cho sự phát triển thể chất và góp phần tăng cường hệ miễn dịch bảo vệ cơ thể chống lại các bệnh nhiễm trùng.
Vitamin A có ảnh hưởng như thế nào đến trẻ?
- Tăng trưởng: Tham gia vào quá trình phân chia tế bào giúp trẻ tăng trưởng khỏe mạnh và phát triển bình thường.
- Thị giác: Vitamin A có vai trò trong quá trình nhìn thấy của mắt, đặc biệt vào ban đêm.
- Bảo vệ biểu mô: Vitamin A bảo vệ sự toàn vẹn của da, niêm mạc mắt, niêm mạc khí quản, ruột non và các tuyến bài tiết.
- Miễn dịch: Vitamin A tǎng cường khả nǎng miễn dịch của cơ thể, làm tăng sức đề kháng đối với các bệnh nhiễm khuẩn, uốn ván, lao, sởi…
Vitamin A có ở đâu?
- Sữa mẹ, đặc biệt là sữa non rất giàu vitamin A. Vì vậy trẻ bú mẹ hoàn toàn không cần bổ sung vitamin A liều cao trong vòng 6 tháng đầu đời
- Thực phẩm có nguồn gốc động vật như gan, thịt, cá, trứng, sữa…
- Thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật, các loại rau quả có màu xanh, vàng và đỏ đậm như rau muống, rau dền, mồng tơi, rau đay, rau ngót, bông cải xanh, cà rốt, bí đỏ, xoài, đu đủ, gấc…
- Vì vitamin A tan trong dầu nên chế độ ăn đầy đủ chất béo sẽ giúp hấp thu tốt vitamin A.
Nguyên nhân nào khiến trẻ bị thiếu vitamin A?
- Trẻ không được bú sữa mẹ.
- Chế độ ăn của trẻ không cung cấp đủ vitamin A và chất béo.
- Trẻ hay mắc các bệnh viêm hô hấp, tiêu chảy tái đi tái lại, sởi, nhiễm giun sán…
- Trẻ suy dinh dưỡng nặng.
Làm gì để trẻ không bị thiếu vitamin A?
- Để phòng ngừa thiếu vitamin A, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ nên được bú sữa mẹ vì sữa mẹ rất giàu vitamin A, đặc biệt là sữa non. Bà mẹ cũng cần uống vitamin A liều cao (200.000 IU) bổ sung ngay sau sanh để bảo đảm sữa mẹ có đủ vitamin A cho trẻ.
- Chế độ ăn nên có đủ thực phẩm giàu vitamin A. Bên cạnh việc sử dụng thực phẩm giàu vitamin A nên kèm với chế độ ăn có đủ chất béo trong khẩu phần để vitamin A hấp thu được dễ dàng.
- Đảm bảo vệ sinh môi trường, dự phòng nhiễm khuẩn, tẩy giun.
- Bổ sung vitamin A liều cao. Trẻ 6 – 36 tháng tuổi đều phải được bổ sung vitamin A liều cao mỗi 6 tháng (vào ngày 1-2 tháng 6 và 1-2 tháng 12) tại các điểm uống vitamin A. Trẻ dưới 5 tuổi có nguy cơ thiếu vitamin A như trẻ bị suy dinh dưỡng, trẻ bị sởi, hoặc bệnh nhiễm trùng tái đi tái lại, tiêu chảy kéo dài… cũng cần được uống vitamin A liều cao.
- Trẻ nhỏ từ 6 – 12 tháng tuổi: uống 100.000 đơn vị.
- Trẻ trên 12 – 36 tháng: uống 200.000 đơn vị.
- Trường hợp trẻ sắp được 6 tháng tuổi hay hơn 3 tuổi thì cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi cho uống.
Trẻ đang bị bệnh, vừa được chích ngừa hoặc sắp chích ngừa cũng đều có thể uống được vitamin A liều cao.
Không có tác dụng phụ nguy hiểm khi bổ sung vitamin A liều cao cho trẻ. Nhiều phụ huynh thường lo lắng về tác dụng phụ khi nghe đến 2 chữ ‘liều cao’, sợ dư thừa lượng vitamin A trong cơ thể trẻ. Tuy nhiên, vitamin A liều cao hầu như không gây tác dụng phụ nguy hiểm, trừ một số triệu chứng ít gặp như nôn ói, đi ngoài phân lỏng hoặc với thóp phồng ở những trẻ dưới 1 tuổi (những phản ứng này sẽ giảm sau 1 – 2 ngày).
Tài liệu tham khảo:
- Hướng dẫn phòng chống thiếu vi chất dinh dưỡng. Trung tâm dinh dưỡng, Sở Y tế thành phố Hồ Chí Minh.
- Guideline: Vitamin A supplementation for infants and children 6-59 months of age. Geneva, World Health Organization; 2011.